Khi đối diện với trẻ có các vấn đề như chậm nói, tăng động giảm chú ý, rối loạn ngôn ngữ, rối loạn phổ tự kỷ, và khó khăn trong học tập. Một số cha mẹ đã hy sinh công việc và thời gian để giúp con tiến bộ. Tuy nhiên, vẫn còn những cha mẹ khó chấp nhận tình trạng của con và không cho con được can thiệp sớm. Bài viết cũng đề cập đến tầm quan trọng của việc chấp nhận và can thiệp sớm cho trẻ, cũng như vai trò của giáo viên và trung tâm giáo dục đặc biệt trong quá trình giúp trẻ hòa nhập và phát triển. Ông Doyle Mueller, một giáo viên có kinh nghiệm lâu năm, cũng nhấn mạnh sự cần thiết của việc chấp nhận và can thiệp sớm cho trẻ, và một số thay đổi cần thiết trong nhận thức của cha mẹ.
Trong thực tế, khi đối diện với các vấn đề như con chậm nói, tăng động giảm chú ý, rối loạn ngôn ngữ, rối loạn phổ tự kỷ, khó khăn học tập,… có nhiều cha mẹ gặp khó khăn trong việc chấp nhận con mình cần sự giáo dục đặc biệt và không để con được can thiệp sớm. Bên cạnh đó, cũng có những người cha, người mẹ đã hy sinh công việc và thời gian để đồng hành cùng con, giúp con tiến bộ vượt bậc. Niềm hạnh phúc đã ùa đến, không thể nào đong đếm.
“Có giấy khuyết tật thì làm sao lấy vợ?”
Vấn đề này được đặt ra bởi một bài viết trên Báo Thanh Niên kể về một số trường hợp con có khuyết tật, nhưng cha mẹ lại không chấp nhận và không cho con được can thiệp sớm. Một ví dụ được đề cập là của một bé trai lớp 3, cha mẹ chấp nhận con nhưng ông bà không chịu đưa con đi đánh giá phát triển vì sợ con bị xác nhận là trẻ khuyết tật. Ông bà nói “có giấy khuyết tật thì làm sao lấy vợ?”. Điều này cho thấy còn nhiều rung động và lo lắng từ phía các bậc phụ huynh khi đưa ra quyết định trọng đại cho con mình.
Tuy nhiên, cũng có phụ huynh đã có nhận thức sớm về các biểu hiện khác thường của con và chấp nhận con cần được can thiệp sớm. Một giáo viên của một trường chuyên biệt tại TP.HCM đã đi can thiệp 1-1 cho rất nhiều trẻ từ 15 – 30 tháng tuổi. Điều này cho thấy một bộ phận phụ huynh đã nhận thức được sự đặc biệt của con và sẵn sàng giúp con tiến bộ.
Tuy nhiên, vẫn còn một số phụ huynh khó chấp nhận tình trạng của con. Hoặc cha mẹ chấp nhận, nhưng ông bà lại phản đối, không cho con có giấy xác nhận khuyết tật vì sợ con mang theo giấy suốt đời. Kết quả của việc này là trẻ không có kế hoạch giáo dục cá nhân, rất thiệt thòi trong quá trình học tập. Có những trường hợp trẻ vẫn được gửi đi học trường bình thường, cho đến khi không thể học được nữa, cha mẹ mới đành mang con tới trường chuyên biệt.
Có những việc quan trọng hơn đọc chữ, làm toán
Một giáo viên khác cho biết rằng có những việc quan trọng hơn đọc chữ, làm toán trong quá trình giáo dục đặc biệt. Để trẻ có thể học tập được, trước tiên trẻ cần phải có những kỹ năng như tương tác giao tiếp, vui chơi, khả năng chú ý (quan sát, lắng nghe), hiểu ngôn ngữ, kỹ năng tự phục vụ, quan hệ xã hội. Điều này cho thấy việc phát triển các kỹ năng sống và xã hội cũng rất quan trọng trong quá trình giáo dục đặc biệt.
Giai đoạn vàng để can thiệp
Giai đoạn từ 0 – 3 tuổi được coi là giai đoạn vàng để can thiệp cho trẻ cần giáo dục đặc biệt. Tuy giai đoạn từ 3 – 6 tuổi đã trễ nhưng chậm còn hơn không, phụ huynh đừng để tới khi con mười mấy tuổi. Phụ huynh có thể đưa con đến Trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập cho người khuyết tật TP.HCM để chẩn đoán, đánh giá mức độ phát triển của con. Để đảm bảo việc can thiệp cho trẻ đúng phương pháp khoa học, các giáo viên làm việc tại đây được tạo điều kiện để đào tạo và nâng cao kỹ năng can thiệp cho trẻ.
Nghĩ chữa tự kỷ bằng thuốc, châm cứu… sẽ hết?
Thường có những bậc phụ huynh có suy nghĩ rằng việc đưa con đến bác sĩ, bệnh viện để con được chữa trị bằng thuốc, châm cứu… sẽ giúp con hết khuyết tật. Tuy nhiên, ông Doyle Mueller, giáo viên có kinh nghiệm làm việc với trẻ khuyết tật học tập từ Đức, đã băn khoăn về việc này. Ông muốn thay đổi nhận thức của các bậc phụ huynh, rằng cần chấp nhận con cần giáo dục đặc biệt và can thiệp càng sớm càng tốt. Cha mẹ không nên phó mặc con hoàn toàn cho nhà trường và nơi nuôi dạy trẻ. Cần quan sát, biết và hỏi “tại sao” về những cách can thiệp của giáo viên với con em mình.
Trên đây là một số thông tin về việc giáo dục đặc biệt cho trẻ khuyết tật, rối loạn phổ tự kỷ, khó khăn học tập,… Cả ba giáo viên đã chia sẻ những ví dụ và kinh nghiệm của mình trong việc can thiệp và giáo dục cho trẻ. Việc chấp nhận và can thiệp sớm có thể giúp cho trẻ phát triển tốt hơn và có cơ hội hòa nhập vào xã hội.
