Trường học ‘động’ và trường ‘dã chiến’ là hai mô hình giải quyết áp lực thiếu trường lớp hiện đang được áp dụng tại TP.HCM. Trong bối cảnh mỗi năm TP.HCM đón nhận hàng chục nghìn học sinh mới, việc đảm bảo đủ chỗ học là một vấn đề đáng quan tâm. Tuy nhiên, không gian đất để xây dựng trường cũng như Thông tư 13 của Bộ GD-ĐT không phù hợp đã gây ra áp lực thiếu trường lớp, buộc lãnh đạo thành phố phải tìm ra những phương án giải quyết ngắn hạn.
Theo Chủ tịch UBND TP.HCM, thành phố sẽ tính đến việc xây dựng các trường “dã chiến” tại các khu vực đông dân cư. Trường “dã chiến” sẽ hoạt động trong một thời gian nhất định từ 5 đến 10 năm, cho đến khi hết nhu cầu. Mặc dù được gọi là “dã chiến”, nhưng chất lượng trường phải đảm bảo an toàn và đáp ứng nhu cầu dạy và học.
Ngoài ra, nhiều trường tại quận Gò Vấp đã áp dụng mô hình lớp học “động” để giải quyết tạm thời tình trạng thiếu phòng. Trong một số tiết học như dạy thể dục, tin học, học sinh sẽ được di chuyển đến phòng học chuyên môn, để trống phòng học bình thường. Từ đây, học sinh lớp khác sẽ được điều động qua học trong phòng đang trống.
Tuy nhiên, các mô hình trường học “động” và trường “dã chiến” cần được xem xét kỹ lưỡng để loại trừ các yếu tố rủi ro. Lớp học “động” yêu cầu sự điều phối cẩn thận giữa các lớp để đảm bảo học sinh không bị gián đoạn quá nhiều. Đồng thời, việc cải tạo không gian thành trường “dã chiến” phải đảm bảo chất lượng dạy và học, cũng như đảm bảo an toàn cho học sinh và giáo viên.
Để giải quyết áp lực thiếu trường lớp một cách hiệu quả, cần có nhiều giải pháp dài hạn. Đầu tiên, cần tối ưu hóa việc sử dụng các tài nguyên sẵn có như phòng học trống và tăng cường đầu tư vào hạ tầng, xây dựng thêm trường mới hoặc cải tạo trường cũ. Cũng cần áp dụng công nghệ trong giáo dục, như hỗ trợ giảng dạy từ xa hoặc tạo ra các lớp học ảo khi cần thiết. Hơn nữa, ngành giáo dục cần hợp tác với các tổ chức xã hội và doanh nghiệp để hỗ trợ xây dựng và duy trì trường học.
Các quốc gia khác như Mỹ, Phần Lan, Nhật Bản và Hàn Quốc cũng đã áp dụng những giải pháp tương tự để giảm áp lực thiếu trường lớp. Ví dụ, Phần Lan sử dụng hệ thống “trường học có cấu trúc đánh bại” để tối ưu hóa việc sử dụng không gian. Mỹ và Hàn Quốc triển khai lớp học tạm thời trong các văn phòng hoặc không gian khác. Nhật Bản sử dụng khu vực nông thôn và ngoại ô để xây trường học tạm thời.
Trong kế hoạch xây dựng trường lớp, TP.HCM đã đặt mục tiêu xây mới 4.500 phòng học đến năm 2025. Năm học 2023-2024, thành phố sẽ đưa vào sử dụng 48 trường học với tổng cộng 512 phòng học mới. Các trường học mới này sẽ tập trung ở các quận 5, 10, Bình Thạnh, huyện Hóc Môn và TP.Thủ Đức. Đồng thời, còn cần đầu tư vào đào tạo và phát triển giáo viên, áp dụng công nghệ và tạo cải tiến bền vững trong giáo dục.
Từ những bài học của các quốc gia khác, TP.HCM có thể áp dụng những giải pháp phù hợp để giải quyết dứt điểm vấn đề thiếu trường lớp. Cần có sự tham gia và hỗ trợ từ nhiều bên như ngành giáo dục, tổ chức xã hội và doanh nghiệp để xây dựng và duy trì trường học.
