Ngày càng có nhiều quốc gia và trường Đại học ở nước ngoài cấp học bổng cho sinh viên quốc tế. Một số điểm đến du học tiết kiệm chi phí cho bậc thạc sĩ và tiến sĩ là Pháp, Đài Loan, Hàn Quốc và Úc. Các học bổng này bao gồm miễn, giảm học phí và được trợ cấp sinh hoạt hàng tháng. Để được nhận học bổng, sinh viên cần có trình độ ngoại ngữ và năng lực nghiên cứu tốt. Giảng viên cũng có thể tìm kiếm thông tin học bổng từ trang web và tổ chức giáo dục, nộp hồ sơ và phỏng vấn để nhận học bổng.
Có nhiều sự lựa chọn khác ngoài đề án của nhà nước
Hiện nay, nhiều quốc gia và cơ sở giáo dục ĐH ở nước ngoài cung cấp học bổng cho sinh viên quốc tế. Thậm chí, có một số trường còn miễn, giảm học phí cho du học sinh bậc thạc sĩ hoặc tiến sĩ. Điều này tạo thêm cơ hội cho những giảng viên muốn nâng cao trình độ, bên cạnh việc chọn du học bằng ngân sách nhà nước với các ràng buộc kèm theo.
Du học tiến sĩ chưa tới 10 triệu đồng/năm
Pháp là một trong những điểm đến du học tiến sĩ chi phí thấp trên thế giới. Các trường ĐH công lập chỉ yêu cầu đóng học phí chưa đến 10 triệu đồng/năm (khoảng 380 euro) với thời gian đào tạo kéo dài 3 – 6 năm. Bên cạnh chương trình tiếng Pháp, du học sinh còn có thể tham gia các lớp dạy bằng tiếng Anh tại các đơn vị như Đại học Tổng hợp Lille, Đại học Tổng hợp Paris-Panthéon-Assas (Paris 2)…
Theo ông Thomas Nguyễn, Giám đốc điều hành Franco-Viet Edu, du học trường ĐH công lập Pháp với học phí thấp là do chính phủ đã đài thọ phần lớn học phí, từ cử nhân đến tiến sĩ. Điều này được coi là một dạng “học bổng” cho tất cả sinh viên. Riêng với tiến sĩ, chính phủ Pháp chi trả học phí lên đến 13.720 euro (khoảng 345 triệu đồng), người học chỉ cần đóng một mức “tượng trưng” cho trường.
Tuy nhiên, các trường thường yêu cầu ứng viên có trình độ tiếng Pháp thông thạo, tối thiểu là B2 hoặc thậm chí C1. Sau đó, người học cần tìm trường hoặc viện nghiên cứu có nhu cầu tuyển nghiên cứu sinh để ứng cử. Qua các vòng tuyển chọn như gửi hồ sơ năng lực, viết thư nguyện vọng, phỏng vấn với đại diện trường… và được nhận vào, du học sinh sẽ ký hợp đồng hợp tác có lương và được nghỉ theo luật lao động.
Ngoài trường công lập, du học sinh cũng có thể ứng tuyển nhiều loại học bổng để trang trải học phí, sinh hoạt phí và nhiều tiện ích khác. Có những học bổng được cấp bởi quy mô chính phủ như “France Excellence” (Đại sứ quán Pháp tại Việt Nam), “Excellence Eiffel” (Bộ Ngoại giao Pháp) hay “Erasmus+” (Liên minh châu Âu), đến học bổng của các cơ sở giáo dục ĐH và doanh nghiệp Pháp dành cho cá nhân hoặc nhóm nghiên cứu, thường liên quan đến kỹ nghệ, công nghệ thông tin hoặc có tính ứng dụng cao.
Đài Loan cũng là một vùng lãnh thổ có chi phí du học tiến sĩ rẻ. Ví dụ, trường Đại học Quốc gia Đài Loan (NTU) yêu cầu mức học phí tiến sĩ từ 102.560 – 300.000 NTD/năm (tương đương 77 – 227 triệu đồng) tùy theo ngành. Tuy nhiên, mức học phí này cao hơn so với nhiều trường khác ở vùng lãnh thổ này.
Hai yếu tố để nhận học bổng
Theo bà Nguyễn Thị Khánh Vân, Giám đốc nghiệp vụ Du học Ưu Việt, so với bậc cử nhân, học bổng tiến sĩ có mức độ cạnh tranh thấp hơn, tuy nhiên chế độ học bổng lại cao nhất. Ngoài miễn học phí, du học sinh còn được trường hỗ trợ tiền sinh hoạt hằng tháng. Học bổng này do trường hoặc các khoa trong trường cung cấp. Để ứng tuyển, du học sinh cần có kinh nghiệm nghiên cứu, thể hiện qua các bài báo quốc tế, kỷ yếu hội nghị.
Bà Vân cho biết, Đài Loan trao nhiều học bổng cho ngành tiếng Trung, năng lượng sạch, tự động hóa… Đặc biệt, nhiều chương trình học được dạy hoàn toàn bằng tiếng Anh nên du học sinh không cần biết tiếng Trung mới có thể theo học. Ngoài ra, có những chương trình dạy bằng tiếng Trung nhưng học liệu đều là tiếng Anh và nghiên cứu sinh cũng được yêu cầu viết luận văn bằng tiếng Anh.
Một quốc gia khác có học bổng cho tiến sĩ là Hàn Quốc. Bà Bùi Thị Tâm, Tổng giám đốc Công ty TNHH YT KOREA, cho biết mức học phí tiến sĩ ở Hàn Quốc dao động từ 3 – 7 triệu KRW/năm (tương đương 54 – 126 triệu đồng), tùy khối ngành hoặc thứ hạng của trường. Học bổng chủ yếu dựa trên trình độ tiếng Hàn hoặc tiếng Anh, hoạt động ngoại khóa, điểm trung bình cũng như luận văn thạc sĩ của ứng viên.
Không chỉ có học bổng, du học sinh còn có cơ hội nghiên cứu các đề tài, công trình khoa học và đi nhiều quốc gia khác nhau cùng giáo sư của khoa để thực hiện nghiên cứu. Theo bà Tâm, giáo sư sẽ nhận các đề án khác nhau từ chính phủ, doanh nghiệp và thỏa thuận cùng nghiên cứu sinh thực hiện. Khi tham gia, du học sinh sẽ nhận mức lương từ 1 – 1,5 triệu KRW (18 – 27 triệu đồng), thậm chí cao hơn, do chính giáo sư chi trả.
Tại Úc, mỗi trường cũng có những mức học bổng khác nhau dành cho nghiên cứu sinh tiến sĩ. Có trường cung cấp mức phí nhất định theo năm, miễn học phí và trợ cấp tiền sinh hoạt hàng tháng. Ví dụ, ĐH Quốc gia Úc hiện có hàng chục loại học bổng tiến sĩ dành cho sinh viên quốc tế, tất cả đều dựa trên thành tích học thuật của ứng viên.
Theo ông Andy Phạm, Quản lý cấp cao khu vực Mê Kông của Trường ĐH Quốc gia Úc, để ứng tuyển tiến sĩ, du học sinh cần chuẩn bị hồ sơ nghiên cứu khoảng từ 2 – 5 trang nêu rõ đề tài nghiên cứu của mình. Sau đó, tìm một giáo sư hướng dẫn phù hợp bằng cách tham khảo các trang giới thiệu cũng như đọc các nghiên cứu trước đó của họ. Chỉ khi bạn được giáo sư đồng ý hướng dẫn, bạn mới có thể đăng ký vào trường và học bổng sẽ tự động cấp cho bạn nếu đủ điều kiện, không cần ứng tuyển riêng.
Nhận định của Trường Việt Nam:
Nhìn chung, nội dung trên cung cấp thông tin về các cơ hội học bổng dành cho sinh viên quốc tế để du học bậc thạc sĩ và tiến sĩ. Đáng chú ý là các quốc gia như Pháp, Đài Loan, Hàn Quốc và Úc đã đài thọ học phí ở các trường công lập cho du học sinh. Điều này mở rộng cơ hội cho các giảng viên muốn nâng cao trình độ và mở rộng kiến thức ngoài hệ thống du học do nhà nước cung cấp.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng mỗi quốc gia và trường có các yêu cầu và tiêu chí khác nhau để được nhận học bổng. Người học cần có trình độ ngoại ngữ tốt, chứng minh kinh nghiệm nghiên cứu và nắm rõ hướng nghiên cứu của giáo sư hướng dẫn.
Tôi khuyến nghị cho các giảng viên có quan tâm đến việc du học bậc thạc sĩ hoặc tiến sĩ là tìm hiểu kỹ về các cơ hội học bổng của từng quốc gia và trường đại học. Đồng thời, cần chuẩn bị hồ sơ nghiên cứu và thể hiện được khả năng và kinh nghiệm của mình thông qua bài báo quốc tế, kỷ yếu hội nghị và CV đầy đủ.
