Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Hoàng Minh Sơn đã chia sẻ về vấn đề đào tạo tiến sĩ trong một buổi tọa đàm. Ông đã nhấn mạnh rằng không thể trường nào cũng có thể đào tạo tiến sĩ. Hiện nay có quá nhiều cơ sở đào tạo tiến sĩ, dẫn đến sự phân tán và chất lượng không đảm bảo. Thay vì đào tạo tiến sĩ ở tất cả các trường, Bộ GD-ĐT cần xem xét chất lượng đào tạo và đưa ra quy hoạch để tập trung vào các trường chất lượng.
Bài viết sau đây xoay quanh vấn đề đào tạo tiến sĩ và những thay đổi trong chuẩn cơ sở giáo dục ĐH tại Việt Nam. Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Hoàng Minh Sơn đã chia sẻ về vấn đề này trong buổi tọa đàm góp ý kiến về dự thảo thông tư ban hành chuẩn cơ sở giáo dục ĐH.
Theo Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn, dự thảo thông tư này đã được xây dựng từ năm 2021 và được đưa ra để nhận ý kiến từ các cơ sở giáo dục ĐH và các bên liên quan. Chuẩn cơ sở giáo dục ĐH có nhiều mục đích, trong đó có việc quy hoạch và sắp xếp mạng lưới các trường ĐH. Ông Sơn nhấn mạnh: “Chúng ta cần thực hiện sắp xếp, sáp nhập hay giải thể các trường ĐH, học viện kém hiệu quả, nhưng phải đưa ra chuẩn để xác định sự kém hiệu quả”.
Dự thảo thông tư đã được đưa ra để lấy ý kiến từ ngày 28.7 với 6 tiêu chuẩn và 24 tiêu chí. Các tiêu chuẩn đề cập đến tổ chức và quản trị, giảng viên, điều kiện học tập, tài chính, tuyển sinh và đào tạo, nghiên cứu và đổi mới sáng tạo. Dự thảo này đã nhận được 116 ý kiến góp ý, trong đó tập trung vào 3 tiêu chí: tổ chức và quản trị, giảng viên, nghiên cứu và đổi mới sáng tạo.
Trong dự thảo, tiêu chuẩn thứ 6 yêu cầu các cơ sở đào tạo tiến sĩ phải có lực lượng nghiên cứu và đổi mới sáng tạo, được thể hiện qua nguồn thu khoa học công nghệ và khả năng công bố. Tỷ trọng thu từ hoạt động khoa học công nghệ trên tổng thu của cơ sở đào tạo phải đạt tối thiểu 5% và đối với cơ sở đào tạo tiến sĩ phải đạt tối thiểu 10%. Ngoài ra, số lượng công bố khoa học quy chuẩn theo lĩnh vực đào tạo hàng năm phải đạt tối thiểu 0,3 bài; đối với cơ sở đào tạo tiến sĩ không phải trường chuyên ngành đặc thù, chỉ tính các bài có trong danh mục WoS hoặc Scopus.
Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn đã cho rằng, hiện nay có quá nhiều cơ sở đào tạo tiến sĩ, dẫn đến sự phân tán nguồn lực và không đảm bảo chất lượng đồng đều. Theo ông, chỉ những cơ sở đào tạo có nghiên cứu, nguồn lực và khả năng công bố mới có chất lượng. Hiện nay, tỷ lệ các trường có đào tạo tiến sĩ chiếm khoảng 30-40% tổng số các trường, theo ông Sơn, con số này là quá nhiều và không hiệu quả. Ông cũng nhấn mạnh rằng không thể mọi trường ĐH đều có thể đào tạo tiến sĩ được.
Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn cũng nhấn mạnh về mục đích của việc xây dựng chuẩn cơ sở giáo dục ĐH là quy hoạch. Ông cho rằng cần xem xét chất lượng đào tạo tiến sĩ ở các trường hiện có hiệu quả hay không, và đặt câu hỏi vì sao cần phải đào tạo tiến sĩ. Ông cho rằng, cần tập trung vào phân khúc đào tạo mà trường có thể đảm bảo chất lượng. Hiện nay, số lượng nghiên cứu sinh ở Việt Nam rất thấp, thấp hơn nhiều lần so với tỷ lệ được đào tạo trên thế giới, nhưng lại phân tán ở nhiều cơ sở giáo dục ĐH. Ông nhận định rằng chất lượng đào tạo tiến sĩ chưa tốt do không có quy hoạch và lợi ích của việc đào tạo tiến sĩ chưa rõ ràng.
Trong tình hình đó, Bộ GD-ĐT đang tiến hành quy hoạch và nâng chuẩn để các trường có thể xác định rõ sứ mạng, tập trung vào phân khúc đào tạo nào. Ông Sơn cũng nhấn mạnh rằng không thể mọi trường ĐH đều có thể đào tạo tiến sĩ và cần xác định được tỷ lệ cơ sở đào tạo tiến sĩ so với các cơ sở chỉ đào tạo từ ĐH đến thạc sĩ.
Bản tin này cung cấp những thông tin quan trọng mà phụ huynh và học sinh cần biết.
Theo Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Hoàng Minh Sơn, việc đào tạo tiến sĩ không phải là một điều mà trường nào cũng có thể thực hiện được. Ông nhấn mạnh rằng để có thể đào tạo tiến sĩ, trường phải có nguồn thu từ khoa học công nghệ cao gấp đôi và tỉ lệ thu từ hoạt động nghiên cứu và đổi mới sáng tạo phải đạt tối thiểu 10% trên tổng thu của cơ sở đào tạo. Ông cũng nhận định rằng hiện nay có quá nhiều cơ sở đào tạo tiến sĩ, dẫn đến chất lượng không đồng đều và tập trung nguồn lực không được hiệu quả. Ông cho rằng cần xem xét chất lượng đào tạo tiến sĩ ở các trường hiện có và đưa ra yêu cầu xác định được tỷ lệ cơ sở đào tạo tiến sĩ trong hệ thống giáo dục ĐH. Bộ GD-ĐT sẽ tiến hành quy hoạch và nâng chuẩn để các trường có thể tập trung vào phân khúc đào tạo phù hợp và đảm bảo chất lượng.
