Tại sao bài kiểm tra miệng là nỗi khiếp sợ?
Mới đây, tại hội nghị tổng kết năm học 2022 – 2023 và triển khai phương hướng nhiệm vụ năm học 2023-2024 ở quận 3, Giám đốc Sở GD-ĐT TP.HCM, ông Nguyễn Văn Hiếu đề nghị giáo viên không kiểm tra miệng đầu giờ theo kiểu “kêu bất chợt, hỏi bất chợt” vì sẽ khiến học sinh căng thẳng, áp lực.
Theo ông Hiếu, việc giáo viên hỏi bất chợt thì những kiến thức đó không mang lại giá trị gì cho học sinh mà chỉ khiến các em căng thẳng trước giờ học.
Trước yêu cầu của lãnh đạo Sở GD-ĐT, một giáo viên bậc THCS tại Q.Tân Bình tiết lộ về hoạt động kiểm tra miệng.
“Rõ ràng hình thức gọi học sinh lên bảng để kiểm tra gây ra áp lực không nhỏ cho học sinh, khiến các em mất đi hứng thú khi bước vào bài học mới. Chưa kể, học sinh không thuộc bài sẽ bị thầy, cô ghi tên vào sổ đầu bài; viết kiểm điểm; bị bêu tên trong sinh hoạt dưới cờ, trừ điểm hạnh kiểm và trừ điểm thi đua lớp”, giáo viên bậc THCS tại Q.Tân Bình nói.
Giáo viên này cho rằng, thầy chỉ đặt câu hỏi rồi trò trả lời có thể dẫn đến việc chấm điểm không đúng với sức học của học sinh. Một số học sinh chăm học nhưng tâm lý không ổn định, dễ mất bình tĩnh nên không nhớ được bài học khi thầy gọi lên bảng kiểm tra.
“Trong một số trường hợp, nếu trò không trả lời được, thầy cho ngay điểm 0 và ghi vào sổ đầu bài của lớp, mà không gợi mở để trò trả lời câu hỏi. Mặt khác, những thầy cô có lương tâm nghề nghiệp sẽ không cho điểm tùy tiện, không dùng điểm số để ‘ép buộc’ học sinh học thêm”, giáo viên này nói thêm.
Vì sao học sinh ám ảnh “kiểm tra miệng”?
Nếu gõ từ khóa “kiểm tra miệng” trên các trang công cụ tìm kiếm, người dùng ngay lập tức nhận được hàng trăm bài viết về chủ đề này. Không ít học sinh gọi “kiểm tra miệng” là nỗi ám ảnh. Một học sinh chia sẻ: “Những bài kiểm tra đầu giờ luôn là ác mộng. Nhưng số phận thật trớ trêu, hôm học thuộc bài thì thầy cô không gọi, hôm không thuộc thì bị xướng tên. Thiệt đau lòng”.
Trần Minh Quân, học sinh lớp 12 tại Q.3 (TP.HCM), cho hay những lúc chưa chuẩn bị bài thì lúc thầy cô cầm danh sách là thời khắc “thót tim nhất”. “Nếu học sinh giật mình, gương mặt đỏ bừng vì lo sợ thì điều này sẽ khiến thầy cô chú ý đến… gọi tên. Các bạn trong lớp em còn tìm ra ‘bí kíp’ để không bị ám ảnh: không run, bối rối, phải ngẩng cao đầu và đặc biệt không nói chuyện hay làm việc riêng”, Minh Quân chia sẻ.
Giáo viên làm gì để thay đổi?
Trong năm học 2023-2024, với mục tiêu xây dựng trường học hạnh phúc, lãnh đạo ngành giáo dục TP.HCM cho rằng cần phải có những thay đổi để học sinh hào hứng trước mỗi ngày đến trường.
Thay vì kiểm tra miệng đầu giờ bất chợt khiến học trò áp lực, khiến bài kiểm tra miệng là nỗi khiếp sợ của các bạn. Theo Giám đốc Sở GD-ĐT, giáo viên cần đa dạng hình thức kiểm tra vào đầu giờ học, hướng đến quyền lợi học sinh, làm cho các em thích thú khi vào học chứ không căng thẳng. Đó mới là môi trường hạnh phúc.
“Chất lượng giảng dạy còn nằm ở chỗ thầy cô tạo môi trường cho học sinh tương tác, trực tiếp tham gia vào quá trình dạy của thầy cô, tạo ra các giờ dạy nhẹ nhàng, chất lượng để mỗi sáng thức dậy các em náo nức được đến trường…”, ông Nguyễn Văn Hiếu nói.
Về phía giáo viên, thầy Lâm Vũ Công Chính, Trường THPT Nguyễn Du (Q.10), cho hay, kiểm tra bài cũ, nhắc lại kiến thức đã học là một phần không thể thiếu trong tiến trình bài dạy. Giáo viên vẫn cần thực hiện việc giao bài, giao nhiệm vụ cho học sinh và kiểm tra kết quả, quá trình thực hiện của các em.
Tuy nhiên, theo thầy Chính, ngoài cách trả bài “miệng”, thầy cô có thể lựa chọn những giải pháp khác, chẳng hạn áp dụng công nghệ số vào giảng dạy đang được triển khai ở TP.HCM trong năm học này. Sở GD-ĐT TP.HCM đã tập huấn và đang triển khai hệ thống trực tuyến LMS giúp giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh thực hiện ở nhà trước khi đến lớp và có thể dễ dàng kiểm tra kết quả của từng em. Điều này sẽ giúp các bạn học siêng năng và là bước nền để củng cố tinh thần.
Ngoài việc tổ chức các câu hỏi kiểm tra trắc nghiệm trên hệ thống LMS K12Online và chơi trò chơi kiến thức trên phần mềm Quizizz, giáo viên Đặng Hữu Trí, Trường THCS Nguyễn Du (Q.1), còn tổ chức các hoạt động ngoài nhà trường vào tiết học toán khiến học sinh thích thú.
Chẳng hạn, sau khi hoàn thành nhiệm vụ học tập tự làm giác kế, các nhóm học sinh sẽ dùng công cụ này đo chiều cao của cây xanh ở công viên đối diện Trường THCS Nguyễn Du.
Thầy Hữu Trí cho hay hoạt động này vẫn đáp ứng mục tiêu củng cố kiến thức và kiểm tra nhanh năng lực tiếp thu bài học, thay thế hình thức kiểm tra miệng đầu giờ “kêu bất chợt, hỏi bất chợt”, khiến bài kiểm tra miệng trở thành nỗi khiếp sợ kinh hoàng.
Giáo viên Phạm Nguyên Vân Hà, Trường tiểu học Đinh Tiên Hoàng (Q.1), cho biết, hiện nay quá trình kiểm tra miệng sẽ được thực hiện trong tiết học, gọi là đánh giá thường xuyên.
Theo cô Hà, thay vì gọi tên học sinh kiểm tra miệng đầu giờ, giáo viên sẽ đặt câu hỏi xen kẽ kiến thức cũ trong giờ học. Như vậy, học sinh sẽ không nghĩ rằng cô kiểm tra bài mà đang cùng cô và các bạn nhớ lại kiến thức một cách nhẹ nhàng. Bên cạnh đó, giáo viên có thể kiểm tra lại hoạt động dạy học của mình hiệu quả hay không, thay vì học sinh chỉ biết đối phó, học thuộc lòng, trả bài mà không hiểu kiến thức. Chính vì thếm câu chuyện về việc kiểm tra miệng là nỗi khiếp sợ không chỉ đảm bảo lượng kiến thức cho học sinh, mà giáo viên còn bị hạn chế trong việc tổ chức giảng dạy, tạo “sân chơi” cho các bạn.
Nhận định của Trường Việt Nam:
Trong bài viết này, tôi muốn đánh giá những ý kiến và quan điểm được đưa ra về việc kiểm tra miệng đầu giờ trong hệ thống giáo dục tại Việt Nam. Tôi đồng tình với quan điểm của Giám đốc Sở GD-ĐT TP.HCM khi ông cho rằng việc kiểm tra miệng theo kiểu “kêu bất chợt, hỏi bất chợt” gây áp lực và căng thẳng cho học sinh, tránh để câu chuyện kiểm tra miệng là nỗi khiếp sợ của học sinh đi quá xa. Điều này chỉ làm cho học sinh mất hứng thú và không đem lại giá trị gì cho quá trình học tập của họ.
Ngoài ra, tôi đồng ý với phản ánh của một giáo viên bậc THCS tại Q.Tân Bình về việc chấm điểm kiểm tra miệng không đúng với sức học của học sinh. Điều này có thể gây thiệt thòi và không công bằng cho các em. Thêm vào đó, có những học sinh có tâm lý không ổn định, dễ mất bình tĩnh khi bị gọi lên bảng kiểm tra, gây ám ảnh và khó khăn cho quá trình học tập của họ.
Tuy nhiên, tôi đồng thời nhấn mạnh sự cần thiết và quan trọng của việc kiểm tra kiến thức và nhắc lại kiến thức đã học trong quá trình giảng dạy. Việc này giúp giáo viên đánh giá hiệu quả giảng dạy và nắm bắt khả năng tiếp thu của học sinh. Tuy nhiên, việc kiểm tra này cần được thực hiện một cách nhẹ nhàng và không gây áp lực lên học sinh.
Để thay đổi phương pháp kiểm tra miệng và tạo môi trường học tập hạnh phúc, tôi đồng ý với gợi ý của lãnh đạo ngành giáo dục TP.HCM về việc đa dạng hình thức kiểm tra và tạo môi trường tương tác cho học sinh. Áp dụng công nghệ số và hệ thống trực tuyến LMS có thể giúp giáo viên giao nhiệm vụ và kiểm tra kết quả một cách dễ dàng. Ngoài ra, cô giáo Phạm Nguyên Vân Hà và thầy Lâm Vũ Công Chính cũng đã gợi ý các phương pháp kiểm tra thú vị và khám phá ngoài trời, giúp tạo sự hứng thú cho học sinh trong quá trình học tập hơn thay vì tạo áp lực cho học sinh và khiến những bài kiểm tra miệng là nỗi khiếp sợ của các bạn học.
Tóm lại, câu chuyện kiểm tra miệng là nỗi khiếp sợ và việc thay đổi phương pháp kiểm tra miệng trong hệ thống giáo dục là rất cần thiết để tạo môi trường học tập hạnh phúc và giúp học sinh thích thú khi đến trường. Quan trọng nhất là giáo viên và nhà trường cần có ý thức và sáng kiến sáng tạo để đa dạng hóa phương pháp kiểm tra và tạo môi trường tương tác cho học sinh.
