Tình trạng khó khăn của du học sinh Trung Quốc do tình hình kinh tế suy thoái. Nhiều sinh viên phải làm công việc làm thuê như trồng cây để kiếm tiền tiếp tục học tại nước ngoài. Số lượng sinh viên du học Trung Quốc đã giảm và nhiều gia đình trung lưu không thể cung cấp đủ tài chính cho con em học tập ở nước ngoài. Các chương trình học phí cao đang là vấn đề khó khăn cho sinh viên và đầu tư vào du học không còn mang lại lợi ích như trước. Tuy nhiên, du học vẫn được xem là một con đường tốt nếu có đủ tài chính, vì chất lượng giáo dục và cơ hội phát triển vẫn được đánh giá cao. Số lượng sinh viên Trung Quốc đi du học trong các nước như Mỹ, Anh, Canada và Úc vẫn đứng đầu thế giới.
Hiện nay, xu hướng dụ học đã trở thành một trong những phương thức học tập phổ biến và được nhiều học sinh, phụ huynh quan tâm. Tuy nhiên, đối với các Du học sinh Trung Quốc, cuộc sống học tập ở nước ngoài không hề dễ dàng như vậy.
Ngày càng có nhiều Du học sinh Trung Quốc chật vật vì bố mẹ của họ gặp khó khăn trong kinh doanh và làm ăn. Do tình hình kinh tế khó khăn, nhiều bố mẹ Trung Quốc đã không thể duy trì việc kinh doanh của mình, dẫn đến việc mất đi nguồn cung cấp tài chính cho việc du học của con cái.
Tình huống này đặt ra nhiều khó khăn về tài chính và sinh hoạt cho Du học sinh Trung Quốc. Họ buộc phải cắt giảm các hoạt động vui chơi, chọn lọc đồ dùng cần thiết và thậm chí không thể hỗ trợ tài chính cho việc học tập của mình. Điều này đã tạo thêm áp lực và khó khăn cho cuộc sống học tập của các em.
Tuy nhiên, chính những khó khăn và thử thách này đã rèn luyện và trưởng thành cho Du học sinh Trung Quốc. Họ đã học cách quản lý tài chính, tự lập và đặt mục tiêu để vượt qua hiệu quả các khó khăn trong cuộc sống. Điều này sẽ giúp các em trở nên mạnh mẽ và kiên nhẫn trước cuộc sống và công việc sau này.
Hằng ngày, như trường hợp của Grace Wang, những người trẻ này buộc phải làm việc khó khăn để đảm bảo tiếp tục việc học và sống tại nước ngoài. Grace Wang, 21 tuổi, bắt đầu một công việc trồng cây ở Phần Lan để kiếm tiền duy trì việc học của mình. Mặc dù công việc này đòi hỏi sức lực, Wang có thể trồng tới 800 cây mỗi ngày và nhận được 0,11 EUR (0,12 USD) cho mỗi cây trồng. Cô đang theo học ngành Kinh doanh quốc tế tại Phần Lan và gia đình của cô ở Trung Quốc đã trải qua khó khăn kinh tế trong đại dịch COVID-19, dẫn đến phá sản của công ty tư vấn du học của cha mẹ cô.
Tuy Grace Wang không phải trường hợp duy nhất, nhiều sinh viên Trung Quốc đang đối diện với tình trạng tương tự. Dữ liệu từ Bộ Giáo dục Trung Quốc cho thấy, số lượng sinh viên Trung Quốc du học, sau đỉnh cao là 703.500 vào năm 2019, đã giảm xuống còn hơn 660.000 vào năm ngoái.
Sự giảm sút trong nền kinh tế Trung Quốc, diễn ra trong ba năm qua, đã gây ảnh hưởng nặng nề đối với kinh tế của nước này, dẫn tới giảm mức tăng trưởng kinh tế hàng năm từ 6% vào năm 2019 xuống còn trung bình 5,2% trong hai năm qua. Đặc biệt, các doanh nghiệp nhỏ và vừa đã chịu tác động nặng nề nhất và khó khăn trong việc phục hồi sau đại dịch.
Chen Jianwei, một nhà nghiên cứu tại Đại học Kinh doanh và Kinh tế quốc tế Bắc Kinh, đã chỉ ra rằng các gia đình trung lưu, đặc biệt là những người điều hành các doanh nghiệp vừa và nhỏ, thường là những người thúc đẩy tăng trưởng trong việc gửi con em du học. Tuy nhiên, sự suy giảm kinh tế đã làm ảnh hưởng đến thu nhập và tài sản của các nhóm này, khiến nguồn tài chính cho con em du học ở nước ngoài trở nên không ổn định.
Theo một cuộc khảo sát của New Oriental, một cơ quan du học hàng đầu ở Trung Quốc, vào năm 2022, gần 40% các gia đình gửi con em ra nước ngoài du học có thu nhập hàng năm từ 100.000 đến 300.000 nhân dân tệ (tương đương 13.700 – 41.100 USD). Chỉ có 4% du học sinh đến từ các gia đình thực sự giàu có, với thu nhập hàng năm từ một triệu nhân dân tệ trở lên.
Chen Jianwei cũng lưu ý rằng việc sa thải và giảm lương ở nhiều công ty lớn, cùng với những rủi ro trong các lĩnh vực như bất động sản và đầu tư ủy thác, đã làm thu hẹp tài sản của nhiều gia đình trung lưu và chủ doanh nghiệp nhỏ. Tình hình tài chính trở nên nặng nề hơn khi đồng Nhân dân tệ giảm hơn 5% so với đồng Đô la Mỹ trong năm ngoái.
Với việc gia đình mắc phải tình hình kinh tế khó khăn, như trường hợp của Grace Wang, sự thiếu tiền đã trở thành mối lo sợ. Lo lắng về việc phải gián đoạn việc học và trở về Trung Quốc vì chi phí sinh hoạt ngày càng tăng đã làm áp lực lên các sinh viên này. Grace nói, “Bố mẹ tôi nói tình hình kinh tế ở quê nhà không tốt. Mọi người đều bị áp lực”, và để đối phó, cô đã phải giảm thiểu chi tiêu bằng cách không mua quần áo mới, tự nấu ăn ở nhà, và tìm kiếm các lựa chọn ăn uống tiết kiệm hơn. Điều này đã giúp giảm chi phí hàng tháng của Wang từ 10.000 NDT xuống còn 6.000-7.000 NDT.
Wang thậm chí đã bắt đầu làm thêm công việc để giúp giảm áp lực tài chính đối với gia đình. Cô chia sẻ, “Tôi phải chịu trách nhiệm về việc tiêu dùng của chính mình.” Tuy nhiên, đối với những sinh viên theo học các chương trình đòi hỏi học phí cao, việc sống tiết kiệm và làm thêm có thể không đủ để đối phó với áp lực tài chính. Ở Mỹ, học phí tại các trường đại học tư đã tăng 134% trong 20 năm qua. Học phí và lệ phí đối với sinh viên nước ngoài tại các trường đại học công lập cũng tăng 141%, theo thống kê của US News & World Report.
Louis Liu, một sinh viên đang theo học chương trình nha khoa 5 năm tại Đại học New York, đã chia sẻ về những khó khăn tài chính mà anh phải đối mặt. Học phí hàng năm của anh xấp xỉ 160.000 USD. Tuy nhiên, vào năm 2021, khi anh chuẩn bị bước vào năm thứ tư, chuỗi trường mẫu giáo của gia đình anh phá sản.
Liu kể lại, “Trước đây, tôi có một chiếc xe thể thao. Rồi đột nhiên, tôi nhận ra mình thậm chí không có đủ 3.000 nhân dân tệ trong người.” Với học phí và chi phí sinh hoạt ngày càng gia tăng, việc làm cả ngày ở cửa hàng tiện lợi và ban đêm ở cửa hàng ăn nhanh McDonald’s không đủ để đối phó với tất cả các khoản chi phí. Cuối cùng, Liu buộc phải từ bỏ ước mơ trở thành nha sĩ ở Mỹ và quyết định trở về Trung Quốc mà không có bằng đại học.
Liu chia sẻ, “Khi bắt đầu tìm việc ở quê, tôi là người trở về từ Mỹ nên khá kiêu ngạo. Tôi phải mất thời gian để thích nghi với danh tính mới.” Nay, 26 tuổi, sau một thời gian dài tìm việc, Liu đã trở thành tài xế công nghệ hồi đầu năm. Mỗi tháng, anh kiếm được hơn 10.000 nhân dân tệ với thời gian làm việc tương đối linh hoạt.
Tuy nhiên, Liu không khuyên khích người trẻ từ các gia đình thuộc tầng lớp lao động và không có nhiều tiền tiết kiệm nên đi du học, đặc biệt là những người muốn trở về quê làm việc. Anh lưu ý, “Dùng số tiền đó để mua nhà ở Trung Quốc thì tốt hơn.”
Chen cũng chỉ ra rằng việc đầu tư vào du học không còn đem lại kết quả tối ưu như trước. Chi phí du học ngày càng tăng, và bằng cấp nước ngoài không còn mang lại lợi thế lớn trên thị trường việc làm, đặc biệt trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt. Trong khi đó, cơ hội phát triển trong nước Trung Quốc cũng đang gia tăng, khiến cho việc du học không còn là sự lựa chọn cần thiết đối với nhiều người.
Tuy nhiên, vẫn còn triển vọng thành công thông qua du học. Theo Chen, đối với những người có khả năng đối phó với chi phí du học, việc này vẫn là một con đường hấp dẫn. Chất lượng giáo dục ở một số nước phát triển vẫn tương đối cao, và việc học ở nước ngoài có thể giúp sinh viên mở rộng tầm nhìn và đạt được thành công đáng kể.
Trung Quốc là một trong những quốc gia có số lượng học sinh đi du học nhiều nhất trên toàn cầu. Thường xuyên, họ chiếm khoảng 1/3 tổng số hơn một triệu sinh viên quốc tế theo đại học tại Mỹ, theo số liệu từ Viện Giáo dục Quốc tế IIE. Ngoài Mỹ, những điểm đến phổ biến cho sinh viên Trung Quốc là Anh, Canada và Úc. Thống kê từ năm 2001 đến 2018 cho thấy khoảng 90% sinh viên Trung Quốc đi học theo diện tự túc.
